Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С.Осимӣ

Гадоев Сафаралӣ Айниддинович,

декани факултет, номзади илмҳои техникӣ, дотсент

Бо мақсади таъмини корхонаҳои саноатӣ бо кадрҳои баландихтисоси ба бозори меҳнат рақобатпазир ва мусоидат намудан дар баланд бардоштани сатҳи зиндагонии аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ дар асоси Қарори Шӯрои олимони донишгоҳ дар заминаи факултетҳои механикию технологӣ, технологияи химиявӣ ва металлургия, соҳибкории муҳандисӣ ва менеҷмент факултети технологияҳои инноватсионӣ ташкил ёфт.

Факултети технологияҳои инноватсионӣ дар ташкилу равнақи худ, дар идоракунӣ ва сохтор тағйироти зиёде дидааст, ки 4-уми январи соли 1960 бо фармони ректори аввалини Донишкадаи политехникии ш. Сталинобод факултети технологӣ ташкил шуда, барои тайёр намудани мутахассисон аз рӯйи ихтисосҳои 1101 – “Коркарди аввалини пахта”, 1102 – “Ресиши пахта” саҳмгузор шуд.

Соли 1961 дар факултет тайёр намудани мутахассисон аз рӯйи ихтисоси 0803 – «Технологияи моддаҳои ғайриорганикӣ» оғоз гардид ва факултет номи кимиёвӣ-технологиро гирифт. Соли 1968 қабул ба ихтисосҳои «Кимиёвӣ-технологӣ» қатъ гардид ва лозим омад, ки қабули довталабонро аз рӯйи ихтисосҳо дар соҳаи нақлиёт оғоз намоянд. Баъд аз кушодани ихтисосҳо дар соҳаи нақлиёт факултет номи механикиро гирифт. Соли 1975 бо сабаби тайёр намудани мутахассисон аз рӯйи ихтисоси 0501 – «Технологияи мошинсозӣ, дастгоҳҳо ва асбобҳои металлбурӣ» факултети механикӣ ба ду факултет ҷудо карда шуда, факултетҳои механикию технологӣ ва автомобилию роҳсозӣ номгузорӣ карда шуданд.

Бо мақсади амалӣ гардонидани “Барномаи рушди саноати Ҷумҳурии Тоҷикистон то соли 2000» факултети технологияи кимиёвӣ ва металлургия дар назди Донишгоҳи техникии Тоҷикистон ба номи академик М.С. Осимӣ соли 1995 ташкил шуд, ки дар он аз рӯйи 4 ихтисос – 2502 – “Технологияи химиявии моддаҳои ғайриорганикӣ”, 2508 – “Технологияи химиявии моддаҳои душворгудози ғайриметаллӣ ва силикатӣ”, 2503 – “Технологияи истеҳсолоти электрохимиёвӣ” ва 1102 – “Металлургияи металлҳои ранга” мутахассисони баландихтисос тайёр карда мешуданд. Баъдан барои таъмини корхонаҳои азими тоҷик тайёркунии мутахассисони соҳаи рехтагарӣ ва коркарди металлҳо зери ҳарорати баланд лозим омад. Аз соли 2003 қабули донишҷӯён ба ихтисосҳои 1104 – «Истеҳсолоти рехтагарии металлҳои сиёҳ ва ранга» ва 1105 – «Металлшиносӣ ва коркарди ҳароратии металлҳо» оғоз шуд.

Ҳамчунин, соли 1995 дар кафедраи технологияи масолеҳи конструксионии факултети механикию технологӣ ихтисоси 1703 – «Мошинҳо ва таҷизоти металлургӣ» таъсис дода шуд. Соли 2001 дар мувофиқа бо номҳои ихтисосҳои таълимдиҳанда кафедраи мазкур ҳамчун масолеҳшиносӣ, мошинҳо ва таҷҳизоти металлургӣ номгузорӣ карда шуд ва ҳоло ин кафедра барои рушди соҳаҳои мошинсозии Ҷумҳурии Тоҷикистон саҳми худро гузошта истодааст.

Факултети технологияҳои инноватсионӣ айни замон омодасозии мутахасисонро дар се зинаи таҳсилот – бакалавриат, магистратура ва докторантураи PhD ба роҳ мондааст.

Раванди таълимро дар факултет 11 кафедра (9 кафедраи тахассусӣ, 2 кафедраи умумитаълимӣ) – кафедраҳои технологияи коркарди нахҳои табиӣ, технологияи мошинсозӣ, дастгоҳҳо ва асбобҳои металлбурӣ, бехатарии фаъолияти инсон ва экология, масолеҳшиносӣ, мошинҳо ва таҷҳизоти металлургӣ, технологияи мошинҳо ва таҷҳизоти истеҳсолоти полиграфӣ, металлургия, технологияи истеҳсолоти химиявӣ, менеҷменти истеҳсолӣ, метрология, стандарткунонӣ ва сертификатсия, кафедраҳои умумидонишгоҳии химияи умумӣ ва ғайриорганикӣ ва нақшакашии муҳандисӣ ва компютерӣ пеш мебаранд.

Дар кафедраҳои номбурда бакалаврҳо ва магистрҳо аз рӯйи 20 ихтисос тайёр карда мешаванд:

1-26020207 – «Менеҷменти истеҳсолӣ»,

1-27010101 – «Иқтисодиёт ва ташкили истеҳсолоти мошинсозӣ»,

1-330101-05 – «Ҳифзи муҳандисии муҳити зист»,

1-330104 – “Мониторинги экологӣ, менеҷмент ва аудит”,

1-330103-03 – “Ҳифзи ҳаёту фаъолият”,

330104 – “Мониторинги экологӣ, менеҷмент ва аудит”, таҳсил бо забони англисӣ (магистратура),

1-360101-01 – «Технологияи мошинсозӣ»,

1-360103-01 – «Дастгоҳҳои металлбурӣ»,

1-360101-03 – «Технологияи истеҳсолоти автоматонидашуда»,

1-360201-05 – «Мошинҳо ва таҷҳизоти металлургӣ»,

1-360601-01 – «Мошинҳои полиграфӣ ва низоми коркарди маълумот»,

1-360701-03 – «Мошинҳо ва дастгоҳҳои истеҳсолоти коркарди нафтӣ ва нафту химиявӣ»,

1-360801 – «Мошинҳо ва дастгоҳҳои саноати бофандагӣ»,

1-4201010101 – «Истеҳсолоти рехтагарии металлҳои сиёҳ ва ранга»,

1-4201010104 – «Металлургяи металлҳои ранга»,

1-470201 – «Технологияи истеҳсолоти полиграфӣ»,

1-480101 – «Технологияи химиявии моддаҳо, мавод ва маҳсулоти ғайриорганикӣ»,

1-480101-07 – «Технологияи масолеҳи сохтмонӣ дар асоси моддаҳои часпак»,

1-480104 – «Технологияи саноати электрохимиявӣ»,

1-500101-01 – «Ресидани нахи табиӣ»,

1-500101-08 – «Технология ва таҷҳизоти истеҳсоли нахҳои табиӣ»,

1-500101-09 – «Технологияи маводи нассоҷӣ»,

1-520201 – «Технология ва таҷҳизоти саноати заргарӣ».

Солҳои гуногун роҳбарии факултетҳои базавии факултети технологияҳои инноватсиониро омӯзгорони зерин ба зимма доштанд:

-дар факултети механикию технологӣ: н.и.т., дотсент Саидов Х.С., Феттер И.Н., н.и.т., дотсент Зулфонов С.З., н.и.и., дотсент Камолиддинов С.К., д.и.т., профессор Азизов Р.О., н.и.т., дотсент Идиев М.Т., н.и.т., дотсент Амонзода И.Т., н.и.т., дотсент Одиназода Б.О., н.и.т., дотсент Саидов М.Х.;

-дар факултети технологияи химиявӣ ва металлургия: д.и.т., профессор Шарифов А.Ш., н.и.х., дотсент Ғайбуллоева З.Х., н.и.т., досент Амиров О.Х., д.и.х., профессор Бадалов А.Б., н.и.т., дотсент Гулаҳмадов Ҳ.Ш.;

-дар факултети соҳибкории муҳандисӣ ва менеҷмент: н.и.и., дотсент Камолиддинов С.К., н.и.и., дотсент Раҷабова З.С.;

-дар факултети технологияҳои инноватсионӣ роҳбарии факултетро н.и.т., дотсент Идиев М.Т., д.и.х. дотсент Ғайбуллоева З.Х., д.и.т., дотсент Маҳмадизода М.М. ба уҳда доштанд.

Имрӯзҳо роҳбарии факултет ба зиммаи н.и.т., дотсент Гадоев С.А. гузошта шудааст.

Ҳоло дар факултет 2011 нафар донишҷӯён таҳсил менамояд, ки шумораи онҳо дар шуъбаи рӯзона 1705 нафар, дар шуъбаи фосилавӣ 256 нафар, дар шуъбаи ғоибона 28 нафар ва дар магистратура 22 нафарро ташкил медиҳад.

Фаъолияти кафедраҳои факултет ҷавобгӯ ба меъёрҳои аккредитатсионӣ буда, дар 10 кафедра 101 нафар омӯзгорон фаъолият менамоянд. Аз шумораи умумии ҳайати профессорону омӯзгорони факултет 70 нафар (69,3%)-ро устодони дараҷаи унвони илмидошта ташкил медиҳанд.

Факултет дорои озмоишгоҳҳои илмӣ-тадқиқотӣ ва озмоишии масолеҳшиносӣ, технологияи масолеҳи конструксионӣ, коркарди термикӣ, рехтагарӣ, кафшергарӣ, коркарди металлҳо дар зери фишор, омӯхтани сохти таркибии металлҳо ва хӯлаҳо, омӯхтани хосиятҳои физикавии металлҳо ва хӯлаҳо, таҳлили рентгенофазавӣ, таҳлили химиявии металлҳо ва хӯлаҳо, омӯхтани хосиятҳои механикии металлҳо ва хӯлаҳо, металлургия, истеҳсолоти рехтагарӣ, таълимӣ-истеҳсолии технология ва таҷҳизоти саноати заргарӣ, истеҳсол ва коркарди металлҳо ва хӯлаҳо, технологияи истеҳсолоти полиграфӣ, таҷҳизоти технологии полиграфӣ, химияи умумӣ ва ғайриорганикӣ, калорометрия, тензометрия, бехатарии фаъолияти инсон, техникаи ҳифзи муҳити зист, технологияи химиявии моддаҳои ғайриорганикӣ, технологияи истеҳсолоти электрохимиявӣ, маводшиносии нассоҷӣ, санҷиши маводи нассоҷӣ, технологияи хушккунии пахта, стандартикунонӣ, сертификатсия ва метрология, технологияи механикии маводи нассоҷӣ, технологияи коркарди аввалини пахта, коркарди намунаҳо, коркард бо фишор, коркарди механикӣ, асбобҳои назоратӣ, дастгоҳҳои электроэрозионии бо барномаи рақамӣ идорашаванда, дастгоҳҳои коркарди механикии бо барномаи рақамӣ идорашаванда, маркази илмӣ-тадқиқотӣ ва таълимии “Як камарбанд – як роҳ”: назарияи тамаддун – чопи 3D, маркази интеллекти сунъӣ мебошад.

Кафедраҳои факултет бо кафедраҳои ҳамравияи Донишгоҳи пӯлод ва хӯлаҳои ш. Москва, Донишкадаи дастгоҳу асбобҳои ш. Москва, Донишкадаи давлатии технологии ш. Кострома, Донишкадаи бофандагии ш. Москва, Донишгоҳи давлатии техникии ш. Самара, Донишгоҳи давлатии матбуоти ш. Москва, Донишгоҳи миллии техникии Беларус ва озмоишгоҳҳои илмии Пажӯҳишгоҳи кимиёи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон алоқаи зич дошта, дар баланд намудани дараҷаи касбии мутахассисони соҳаҳои экология, технологияи мошинсозӣ, металлургия, заргарӣ, технологияи химиявӣ, полиграфия, иқтисодиёт ва коркарди нахҳои табиӣ кӯшишу талош доранд.

Яке аз дастовардҳои солҳои охир дар факултет таъсиси озмоишгоҳи муосири механикии Ҳиндустон ва Тоҷикистон, озмоишгоҳи муосирӣ заргарӣ, коркард ва ресидани нахҳои табиӣ, маркази чопи 3D, таъсиси нахустин гурӯҳи академии таҳсил бо забони англисӣ аз рӯйи ихтисоси “Мониторинги экологӣ, менеҷмент ва аудит”, омодасози кадрҳои илмӣ ва гирифтани патенту шаҳодатномаҳо оид ба ихтироот мебошад.

Дар се соли охир дар факултет 4 доктори илм ва 31 номзади илм рисолаҳои худро ҳимоя намуданд. Аз тарафи омӯзгорон ва кормандони факултет дар се соли охир 24 патент ба даст оварда, 12 монография ва зиёда аз 640 мақолаҳои илмӣ ба нашр расонида шудааст.

Хатмкардагони факултет дар корхонаҳои бузурги истеҳсолии КВД “Ширкати алюминийи тоҷик”, КВД “Коргоҳи мошинасозӣ”, КМ “Зарафшон”, КМ “Апрелевка”, ҶСК “Комбинати металлургии тоҷик”, КМ “Пакруд”, ҶДММ “Ноқили ТАЛКО”, ҶСП “Сомонтаҷҳизот”, ҶСК “Сементи тоҷик”, ҶСШК “Тоҷик текстил”, корхонаҳои пахтатозакунӣ, ресандагӣ, матбуотӣ ва ғайраҳо ҳамчун мутахассиси соҳа кор ва фаъолият менамоянд.

Хатмкардагони факултет, ки дар вазифаҳои масъули давлатию ҳукуматӣ фаъолият намудаанд ва айни ҳол кор мекунанд, Расулов Р.А. – менеҷери аудит дар ҶДММ “Бейкер Тилли Тоҷикистон”, Алимардонов Қ.М. – сардори нозироти пахта ва пиллаи агентии Тоҷикстандарт, Холмаҳмадзода С. – вакили Маҷлиси намояндагони МО ҶТ, Нозимҷонов У. – сармуҳандиси корхонаи пахтатозакунии ш. Конибодом, Ҳикматов А. – собиқ раиси н. Мастчоҳ, Шарипов Р.И. – директори генералии ҶСК «Норак НБО-соз», Бақоев М.Ҳ. – директори генералии комбинати нассоҷии ҶДММ “Спитамен Текстайл”, Қаландаров И.Ш. – директори генералии ҶММ “Нику Хуҷанд”, Қадамов А.В. – сармуҳандиси фабрикаи ресандагии кооперативи истеҳсолии К. Мирзоалиев, н. Восеъ, Одиназода Ҳ.О. – собиқ ректори ДТТ ба номи академик М.С. Осимӣ, д.и.т., профессор, академик, узви вобастаи АМИТ, Ортиқов М.А. – директори корхонаи пахтатозакунии н. Зафаробод, Саидов М.Ҳ. – намояндаи тиҷоратии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Латвия, Бобоев А.М. – директори маркази Тоҷикстандарт дар в. Суғд, Бобоев Ш.Б. – директори агентии содироти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, Абдусамадов А. – сардори истеҳсолоти бофандагии ҶММ «Текстилсити»-и ш. Хуҷанд, Қурбонов И.К. – муовини аввали директории Агентии Тоҷикстандарт, Қаҳҳоров А.С. – директори фабрикаи ресандагӣ-бофандагии ш. Конибодом, Зулфонов Ф.С. – раиси ҶСШК «Сипеҳр», Сафарзода М.Х. – муовини директори агентии Тоҷикстандарт, Бояков Д. – раиси ҶДММ «Корпоратсияи Зиёратшоҳ», н. Фархор, Розиқов А.С. – сармуҳандиси корхонаи пахтатозакунии ш. Ваҳдат, Фақиров А.А. – директори генералии ҶСП «Бахтиёр», н. Бохтар, Баротов Ф.Р. – раиси н. Лахш, Саидов Р. – сармуҳандиси корхонаи пахтатозакунии ҶДММ “Водии Вахш”-и н. Вахш, Ашуралиев С.Н. – директори иҷроияи ҶДММ “Водии Вахш”-и н. Вахш, Ҳақдод М.М. – д.и.т., профессор, сафири Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Беларус, Сафаров А.М. – д.и.т., профессор, директори институти кимиёи ба номи В.И. Никитин, АМИТ, Одинаев Б.Н. – н.и.т., дотсент, раиси н. Мир Сайид Алии Ҳамадонӣ, Маҳмудов А. – сартехнологи ҶДММ “Ноқили Талко”, Қодиров С.Н. – муовини сардори шуъбаи истеҳсолию танзимгарӣ оид ба истеҳсолоти рехтагарӣ ҶСК “Ширкати алюминийи тоҷик”, Холов Р.Ғ. – директори ҳифзи меҳнат, экология ва сифати ҶСК “Ширкати алюминийи тоҷик”, Мирсаидзода И. – д.и.т., дотсент, директори Агентии амнияти ядроӣ ва радиатсионӣ, Раҳмонзода Ф. – директори ҶСК «Азот»-и ш. Леваканд, Гадоев Т. – муҳандиси калони корхонаи ҶСК «Азот»-и ш. Леваканд, Восиев М. – администратори ҶСП «Талко Голд» дар н. Айнӣ, Нуъмонов С. – директори маркази муассисаи илмию тадқиқотии Хитою Тоҷикистон «Маркази инноватсионӣ оид ба маҳсулоти табиӣ»-и АМИТ, Назаров З.Ё. – сармуҳандиси ҶДММ “Орбита”, Ҳамдамов Ш.Н. – сармуҳандиси ҶДММ “Мега-принт”, Раҷабов Б.А. – сармуҳандиси КВД комбинати полиграфии ш. Душанбе, Муродов М. – сартехнологи ҶДММ “Нашриёти муосир”, Ҳабибов В.А. – муовини директори КВД комбинати полиграфии ш. Душанбе оид ба истеҳсолот мебошанд.